انتخاب خرطومی مناسب یکی از مهم ترین عوامل موثر در عملکرد بهینه جاروبرقی صنعتی ، حفظ ایمنی و سلامت کارکنان و همچنین تضمین طول عمر بالای دستگاه می‌باشد. بنابراین درک پارامترهای تاثیرگذار در انتخاب یک خرطومی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. مقاله حاضر به بررسی این پارامترها می‌پردازد:
نوع ماده مکش شده توسط جاروبرقی صنعتی
یکی از مهم‌ترین پارامترهای تاثیرگذار در انتخاب یک خرطومی مناسب، نوع ماده مکش شده توسط جاروبرقی صنعتی می باشد. جنس خرطومی انتخاب شده باید به گونه ای باشد که از مقاومت کافی در برابر تاثیرات مخرب مواد خشک ساینده، مواد شیمیایی، مایعات و گازهای خورنده یا حلال های فرار (در مورد جاروهای آب و خاک) برخوردار باشد. در صورتیکه جنس خرطومی با ماده مکش شده سازگاری نداشته باشد، لایه داخلی آن شکننده، سخت یا نرم می‌گردد. این مسأله می تواند به ایجاد نواحی تضعیف شده در خرطومی منجر گردد که قادر به تحمل فشار خلاء نخواهند بود و دچار نشت یا پارگی می گردند. مسأله سازگاری ماده مکش شده با خرطومی محدود به لایه داخلی خرطومی نمی باشد و این سازگاری در تمامی بخش ها همانند اتصالات و رینگ ها نیز باید وجود داشته باشد.
از سوی دیگر در برخی کاربردهای خاص نوع ماده مکش شده یا سرعت انتقال آن، سبب تجمع بار ساکن در خرطومی می گردد که می تواند به وقوع انفجار منجر گردد. در تولید اغلب خرطومی های مورد استفاده در صنعت از پلاستیک استفاده می گردد. خرطومی‌های پلاستیکی با اغلب مواد شیمیایی سازگار بوده، از مقاومت و پایداری بالا برخوردار هستند و در عین حال به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می‌باشند. اما این ماده، رسانای جریان الکتریسته نمی‌باشد. بنابراین از نوارهای بافته شده یا مارپیچ فولاد کربنی یا فولاد ضد زنگ در ساختار خرطومی استفاده می شود. وجود این نوارهای رسانا علاوه بر رفع مشکل تجمع بار الکتریکی ساکن و خطرات ناشی از آن، موجب تقویت خرطومی جارو برقی صنعتی و افزایش استحکام آن می‌گردد.
فشار منفی
اساس کار یک مکنده صنعتی بر مبنای ایجاد خلاء توسط یک پمپ قدرتمند و مکش مواد در نتیجه خلاء ایجاد شده می‌باشد. حال اگر خلاء ایجاد شده توسط پمپ ( یا همان فشار مکش ایجاد شده ) بیش از حد مقاومت خرطومی باشد، خرطومی آسیب خواهد دید. به منظور جلوگیری از آسیب دیدگی خرطومی تحت فشار مکش، خرطومی را به روش های گوناگون تقویت می‌نمایند. دو روش متداول برای این منظور عبارتند از:
تقویت کردن دیواره داخلی خرطومی با افزودن سیم‌های فولادی مارپیچ به آن
یکپارچه سازی لایه خارجی خرطومی با نوارهای پلاستیکی سخت
تقویت کردن خرطومی به این دو روش، استحکام و مقاومت مورد نیاز را تأمین کرده و در عین حال مسیر انتقال ماده در خرطومی را باز نگاه داشته و به ماده مکش شده امکان می‌دهد به راحتی درون خرطومی جریان یابد. در اغلب موارد، طراحی خاص خرطومی های مکش امکان استفاده از آنها را در هر دو سمت پمپ فراهم می نماید. حال آنکه شلنگ های تخلیه برخلاف خرطومی های مکش تقویت نشده هستند و کاربرد آنها محدود به استفاده در سمت دمش پمپ خواهد بود.
قطر خرطومی
یکی از مهم ترین پارامترهای هر خرطومی قطر آن می‌باشد. برای هر خرطومی دو قطر مطرح می‌شود:قطر داخلی و قطر خارجی.
قطر داخلی از اهمیت بیشتری برخوردار است. حجم ماده منتقل شده در واحد زمان، تابعی از ظرفیت پمپ و قطر داخلی خرطومی می‌باشد. هر چه قطر داخلی خرطومی بزرگتر باشد، حجم ماده مکش شده در بازه زمانی معین، بیشتر خواهد بود. قطر داخلی خرطومی باید به گونه ای انتخاب شود که سرعت جریان (flow velocity) بهینه باشد.اگر این سرعت بسیار کم باشد موجب کندی عملکرد سیستم می گردد و در صورتیکه بسیار بالا باشد موجب افت بیش از حد فشار، آسیب دیدگی سیستم و نشت خواهد شد.
همچنین هنگام انتخاب یک خرطومی، قطر خرطومی باید متناسب با قدرت موتور انتخاب شود. انتخاب خرطومی با قطر کوچک در شرایطی که قدرت موتور بالاست، موجب افزایش بیش از حد دمای موتور می‌گردد زیرا هوای کافی برای خنک کردن موتور، به آن منتقل نمی‌گردد. این مسأله می تواند باعث آسیب‌دیدگی جدی دستگاه جاروبرقی صنعتی گردد. از سوی دیگر انتخاب خرطومی با قطر بیش از اندازه بزرگ، موجب تضعیف عملکرد مکش دستگاه خواهد شد.
قطر خارجی خرطومی برای تعیین اندازه بست مورد نیاز برای وصل نمودن خرطومی به اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در شرایطی که خرطومی باید از حفره ای مشخص عبور کند یا جاروبرقی صنعتی در فضایی محدود مورد استفاده قرار گیرد، قطر خارجی آن اهمیت پیدا می‌کند.
طول خرطومی
یکی از پارامترهای تاثیرگذار در عملکرد جاروبرقی صنعتی، طول خرطومی می باشد که بطور مستقیم با میزان افت فشار ارتباط دارد. در حقیقت هر چه طول خرطومی بیشتر باشد، میزان افت فشار در آن بیشتر و قدرت مکش در انتهای خرطومی کمتر خواهد بود. هنگام تعیین طول مناسب خرطومی، باید فاکتور cut-off برای اتصالات در هر انتهای خرطومی در نظر گرفته شود. برای مثال اگر طول کل مورد نیاز 6 متر می باشد و هر انتها 7 سانتیمتر مربوط به اتصالات است، فاکتور cut-off در مجموع 14 سانتیمتر خواهد بود و طول خرطومی انتخاب شده باید 86/5 متر باشد. همچنین انقباض و انبساط ناشی از تغییر دمای داخل و خارج خرطومی بر روی طول آن تاثیر گذار بوده و هنگام انتخاب خرطومی برای جاروبرقی صنعتی باید در نظر گرفته شوند.
دما
هنگام انتخاب خرطومی مناسب برای جاروبرقی صنعتی، دو دما باید مورد توجه قرار گیرند:
دمای محیط
دمای سطح خارجی خرطومی می‌باشد و همانگونه که نام آن مشخص می نماید، دمای محیطی است که خرطومی در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. دمای بسیار بالا یا بسیار پایین محیط بر روی پوشش خارجی و مواد تقویت کننده خرطومی تاثیر گذار بوده و می تواند باعث کاهش طول عمر مفید آن شود. در دمای پایین، انعطاف پذیری خرطومی کم شده و در دماهای بسیار کم ماده پلاستیکی خرطومی منجمد شده و باعث شکست خرطومی می گردد.
دمای ماده مکش شده
اهمیت دمای ماده مکش شده توسط جاروبرقی صنعتی نسبت به دمای محیط بیشتر می‌باشد. حرارت می تواند بعنوان یک کاتالیست برای واکنش‌های شیمیایی عمل نماید و ماده مکش شده با درجه حرارت بالا معمولا قابلیت خورندگی بیشتری دارند و می توانند باعث نرم شوندگی یا تجزیه شوند. از سوی دیگر درجه حرارت می تواند مستقیما بر ماده تولید کننده خرطومی تاثیرگذار باشد برای مثال انواع خاصی از مواد پلاستیکی در دماهای بالا قابلیت انعطاف پذیری خود را از دست می‌دهند.
بنابراین انتخاب خرطومی سازگار با دمای محیط کاربرد و دارای مقاومت کافی در برابر درجه حرارت ماده مکش شده و ویژگی‌های آن دارای اهمیت بالایی می باشد.
طراحی انعطاف پذیر یا سخت
اگر جاروبرقی صنعتی تحت شرایطی مورد استفاده قرار می گیرد که نیازمند خرطومی منعطف می باشد، شعاع خمش خرطومی دارای اهمیت می‌باشد. شعاع خمش مشخص می نماید که یک خرطومی تا چه اندازه می تواند بدون تاب برداشتن و از دست دادن یکپارچگی خود، خم شود. میزان انعطاف پذیری یک خرطومی تحت تاثیر عواملی همچون ضخامت دیواره، ماده تقویت کننده و ماده اصلی سازنده خرطومی می‌باشد. برخی از خرطومی های تاب برداشته بعلت نوع ماده بکار رفته در تولید آنها، می توانند مجددا شکل اولیه خود را بازیابند. خرطومی های لاستیکی نسبت به خرطومی های تولید شده از PVC دارای الاستیسیته بیشتر می باشند.
هرچه شعاع خمش بزرگتر باشد، خرطومی کمتر خم می شود. خرطومی هایی با قطر خارجی بزرگتر و مواد ضخیم تر، انعطاف پذیری کمتری دارند.
نوع بست مورد نیاز
طراحی بست‌ها، همانند خرطومی‌ها وابسته به نوع کاربرد آنها می‌باشد. بدون وجود یک بست مناسب، فشار می تواند باعث جدا شدن خرطومی از اتصالات و بروز خطر گردد. اندازه بست متناسب با قطر خارجی خرطومی می‌باشد. بست باید دارای قابلیت لغزش بر روی خرطومی و اتصالات را داشته باشد. بنابراین بست اندکی بزگتر از قطر خارجی خرطومی خواهد بود. دو فاکتور مهم دیگر هنگام انتخاب بست، میزان خورندگی ماده و فشار کاری می باشد.
